Opbouw van de hersenen
De hersenen zelf bestaan uit zenuwcellen (neuronen) en bindweefselcellen (glia). De glia zijn de cellen die het zenuwweefsel steunen, voeden, isoleren en op hun plek houden. Door de verstoorde celdeling kunnen verschillende soorten hersentumoren ontstaan.
Primaire en secundaire tumoren
Hersentumoren, ook wel gliomen genoemd, worden gerekend tot de primaire tumoren. Naast primaire tumoren zijn er ook secundaire tumoren. Dit onderscheid heeft te maken met de plek waar de tumor ontstaat. De oorsprong van een secundaire hersentumor (hersenmetastase) ligt niet in de hersenen, maar elders in het lichaam. Via de bloedvaten en lymfevaten kunnen kankercellen zich verder verspreiden door het lichaam (‘uitzaaien’). Een secundaire tumor is dus een uitzaaiing van een andere vorm van kanker. Longkanker, borstkanker en huidkanker zijn vormen van kanker die vaak uitzaaiingen in de hersenen veroorzaken.
Een secundaire hersentumor heeft dezelfde kenmerken als de oorspronkelijke kanker die is uitgezaaid en gedraagt zich dus anders dan een primaire hersentumor.
Soorten primaire hersentumoren
Er wordt onderscheid gemaakt tussen onderstaande soorten primaire hersentumoren;
De meest voorkomende hersentumoren gaan uit van de glia (bindweefselcellen) en worden om die reden gliomen genoemd. Er zijn verschillende typen gliacellen en daarom ook verschillende soorten hersentumoren in de vorm van gliomen. Jaarlijks krijgen in Nederland ongeveer 1.200 mensen de diagnose glioom. Een glioom dat veel voorkomt is het glioblastoom.
Een meningeoom is een veelvoorkomende tumor die ontstaat in de hersenvliezen (meningen). Elk jaar krijgen in Nederland ongeveer 180-360 mensen de diagnose meningeoom. De meeste meningeomen zitten maar op één plek in de hersenen en zaaien bijna nooit uit. Toch kan een meningeoom ernstige klachten en problemen geven, omdat deze tumor in belangrijke gebieden van de hersenen zit. Heel soms zaait een meningeoom wel uit naar andere delen van de hersenen of het ruggenmerg. Dit gebeurt bij ongeveer 2 op de 100 mensen met een meningeoom.
Een hersenlymfoom is een agressieve vorm van lymfeklierkanker die zich ontwikkeld in de hersenen. De hersenlymfoom wordt ook wel primair centraal zenuwstelsel lymfoon genoemd, omdat hij zich bevindt in het centraal zenuwstelsel; de hersenen, het ruggenmerg en de ogen.
Meer over het hersenlymfoom kunt u lezen op de website van kankerpatiëntenorganisatie Hematon, de patiëntenorganisatie voor mensen met een kanker van het bloed.
Een tumor die in de hypofyse ontstaat, noemen we een hypofysetumor. De hypofyse is de klier die hormonen aanmaakt. Deze hormonen spelen een rol bij veel verschillende processen en functies in het lichaam, zoals groei en ontwikkeling, voortplanting, stofwisseling, water- en zouthuishouding, gevoelens, emoties en gedrag.
Een brughoektumor ligt buiten de hersenen, aan de zijkant van de schedel, ter hoogte van het oor. Een brughoektumor is bijna altijd goedaardig: de tumor groeit heel langzaam en zaait niet uit.
Een tumor die ontstaat in de kleine hersenen heet een medulloblastoom. Er zijn verschillende soorten hersentumoren in de vorm van medulloblastoom, maar alle soorten zijn kwaadaardig. Deze tumor kan uitzaaien naar de hersenvliezen, naar andere plekken in de hersenen of naar het ruggenmerg. Het komt vaker voor dat kinderen de diagnose medulloblastoom krijgen dan dat volwassenen deze diagnose krijgen.
Een tumor die ontstaat uit cellen die in de wand van de hersenholtes liggen, heet een plexustumor. Deze tumor kan zowel goedaardig als kwaadaardig zijn en komt vooral voor bij kinderen, maar is zeldzaam. Meestal ontstaat hij in de eerste twee levensjaren.
Een tumor die in de kiemcellen ontstaat, is een kiemceltumor. Deze tumor zit meestal in de kleine hersenen, vlakbij de pijnappelklier of het gebied van de hypofyse.
Er zijn verschillende soorten kiemceltumoren, waarvan de meeste in de hersenen zitten en kwaadaardig zijn. Een kiemceltumor in de hersenen is zeldzaam en komt vooral voor bij kinderen in de leeftijd 10 – 12 jaar.
Meer informatie over de soorten hersentumoren is te vinden op kanker.nl.